Czwarta żona pierwszego polskiego króla zniknęła z kart historii zaraz po ślubie. Oda Miśnieńska przybyła do Polski w 1018 roku jako siedemnastoletnia margrabianka. Jej małżeństwo z Bolesławem Chrobrym miało charakter czysto polityczny i gwarantowało pokój z cesarstwem. Młoda arystokratka urodziła jedną córkę Matyldę i szybko straciła znaczenie na polskim dworze. Mąż trzymał jednocześnie ruską kochankę Przedsławę, co upokorzyło niemiecką żonę. Dalsze losy Ody pozostają tajemnicą.
Niemieckie pochodzenie i tragedia rodzinna
Oda Miśnieńska przyszła na świat między 996 a 1002 rokiem jako córka margrabiego Miśni Ekkeharda I. Jej ojciec należał do wpływowej niemieckiej rodziny Ekkehardynów i pretendował do korony cesarskiej. Matka Swanhilda wywodziła się natomiast z potężnego saskiego rodu Billungów.
Oda miała sześcioro rodzeństwa, w tym przyszłych margrabiów Miśni Hermana I i Ekkeharda II. Dzieciństwo niemieckiej księżniczki zakończył brutalny mord polityczny. Ekkehard I zginął bowiem w 1002 roku jako ofiara walki o tron cesarski. Zabójstwo wstrząsnęło rodem Ekkehardynów i przekreśliło ich ambicje dynastyczne. Młoda Oda straciła ojca w wieku kilku lat. Matka Swanhilda zmarła dwanaście lat później w 1014 roku.
Oda wychowywała się pod opieką starszego rodzeństwa i rodzinnych sojuszników. Margrabiowie Miśni utrzymywali jednak mocną pozycję polityczną pomimo śmierci patriarchy. Niemiecka księżniczka otrzymała staranne wykształcenie odpowiadające jej wysokiemu pochodzeniu.
Skandaliczny ślub
W 1018 roku siedemnastoletnia Oda przybyła do polskiego grodu Cziczani jako gwarancja traktatu pokojowego. Jej małżeństwo z Bolesławem Chrobrym miało przypieczętować pokój budziszyński z 30 stycznia tegoż roku. Niemiecka margrabianka dotarła na miejsce w towarzystwie polskiego księcia Ottona, syna przyszłego męża. Tłumy powitały ją pochodniami w zapadającym zmroku.
Uroczystość ślubna odbyła się 3 lutego 1018 roku w okresie Wielkiego Postu. Małżeństwo zostało zawarte bez kanonicznej dyspensy biskupiej, co wzbudziło skandal wśród duchowieństwa. Niemiecki kronikarz Thietmar z Merseburga opisał ceremonię jako pogwałcenie przepisów kościelnych. Oda nie cieszyła się również pełnymi przywilejami matronalnymi przysługującymi żonie księcia.
Dyplomatyczny charakter związku nie pozostawiał wątpliwości. Małżeństwo kończyło cykl wojen polsko-niemieckich trwających od 1002 roku. Oda reprezentowała także więzi z rodem cesarskim, gdyż jej siostra Regelinda poślubiła margrabiego Hermana. Siedemnastoletnia arystokratka stała się żywym symbolem pokoju między państwami.
Upokorzona małżonka króla
Młode małżeństwo napotykało poważne problemy już od pierwszych miesięcy. Znaczną przeszkodą stanowiła różnica wieku między małżonkami wynosząca około trzydziestu lat. Bolesław Chrobry miał wówczas pięćdziesiąt jeden lat i pozostawał doświadczonym politykiem. Oda dopiero rozpoczynała dorosłe życie w obcym kulturowo środowisku.
Największym upokorzeniem niemieckiej żony stała się obecność ruskiej kochanki na polskim dworze. Bolesław trzymał w Gnieźnie Przedsławę, córkę władcy Rusi Kijowskiej Włodzimierza Wielkiego. Książę porwał arystokratkę podczas wyprawy kijowskiej w 1018 roku. Ruska księżniczka cieszyła się większym uznaniem i wpływami niż oficjalna małżonka.
Polityczne znaczenie Ody spadło niemal natychmiast po ślubie. Niemka urodziła jedną córkę Matyldę około 1018 roku. Dziewczynka została później narzeczoną lub żoną księcia szwabskiego Ottona ze Schweinfurtu. Brak męskiego potomka osłabił pozycję niemieckiej żony. Bolesław skupił uwagę na ruskiej kochance i planach dynastycznych związanych z synem Mieszkiem II.
Tajemnicze zniknięcie z historii
Dalsze losy Ody Miśnieńskiej pozostają całkowitą zagadką dla historyków. Wiarygodne źródła milczą o jej życiu po 1018 roku. Niemiecka margrabianka zniknęła z polskich kronik równie tajemniczo, jak się w nich pojawiła. Większość badaczy przyjmuje, że zmarła lub została odprawiona przed 1025 rokiem.
Kronikarz Jan Długosz sugerował, iż Oda otrzymała koronę królowej wraz z mężem w 1025 roku. Średniowieczny historyk nie podał jednak żadnych dowodów na potwierdzenie tej tezy. Współcześni uczeni odrzucają hipotezę o koronacji niemieckiej żony. Pierwszą potwierdzoną królową Polski została Rycheza, małżonka Mieszka II Lamberta.
Miejsce i data śmierci Ody pozostają nieznane. Niektórzy historycy spekulują, że powróciła do Niemiec po śmierci męża. Inni przypuszczają, że zmarła w Polsce w młodym wieku. Brak dokumentów i nagrobków uniemożliwia ostateczne rozstrzygnięcie tej kwestii.
Córka Matylda przeżyła matkę i odegrała rolę w niemieckiej polityce dynastycznej. Związek z Ottonem ze Schweinfurtu wzmocnił pozycję rodu w cesarstwie. Matylda stanowiła jedyną materialną pozostałość po skandalicznym małżeństwie Chrobrego z niemiecką margrabiankę. Nawet jej córka nie zachowała wspomnień o zagadkowej matce, która zniknęła z kart historii jak cień pierwszego polskiego króla.
