Hedy Lamarr to nie tylko ikona kina złotej ery Hollywood, ale także genialna wynalazczyni, której pomysły zrewolucjonizowały świat komunikacji bezprzewodowej. Choć na ekranie zachwycała urodą, za kulisami poświęcała się nauce i inżynierii, tworząc technologię, która dziś jest fundamentem Bluetooth, Wi-Fi i GPS.
Hollywoodzka gwiazda i kobieta nauki
Hedy Lamarr urodziła się 9 listopada 1914 roku w Wiedniu. Jej ojciec, bankier, rozbudził w niej ciekawość świata techniki, a matka – pianistka – dbała o artystyczne wychowanie córki. Już jako nastolatka Hedy wykazywała niezwykłą inteligencję i zainteresowanie mechaniką, rozbierając na części domowe urządzenia, by zrozumieć ich działanie.
W wieku 16 lat rozpoczęła naukę aktorstwa w Berlinie, szybko zdobywając uznanie na scenie i ekranie. Jej przełomową rolą był film „Ekstaza” z 1933 roku, który wywołał skandal i uczynił ją jedną z najbardziej rozpoznawalnych aktorek Europy.
Wkrótce potem poślubiła austriackiego przemysłowca Fritza Mandla, który próbował kontrolować jej karierę i życie prywatne. Uciekła od niego do Paryża, a następnie do Londynu, gdzie poznała Louisa B. Mayera z MGM i podpisała kontrakt z Hollywood.
W Stanach Zjednoczonych Hedy Lamarr zadebiutowała w filmie „Algiers” (1938), szybko zdobywając status gwiazdy. Wystąpiła w takich produkcjach jak „Złodziejka serc”, „Samson i Dalila” czy „Kamea”. Jej uroda była opisywana jako „hipnotyzująca”, a magazyn „Life” nazwał ją „najpiękniejszą kobietą świata”.
Jednak Lamarr nie zamierzała ograniczać się do roli ozdoby ekranu. W wolnych chwilach studiowała inżynierię, fizykę i elektronikę, a jej dom w Beverly Hills był pełen książek technicznych i narzędzi. Dla niej prawdziwą pasją były równania i eksperymenty.
Wojna, innowacja i przełom technologiczny
Podczas II wojny światowej Lamarr była głęboko poruszona doniesieniami o zatapianiu alianckich statków przez niemieckie okręty podwodne. Wiedząc, jak działa przemysł zbrojeniowy (dzięki małżeństwu z Mandlem), postanowiła wykorzystać swoją wiedzę do pomocy aliantom.
Wspólnie z amerykańskim kompozytorem Georgem Antheilem opracowała w 1941 roku specjalny system, który miał zabezpieczyć sterowanie torpedami przed zakłóceniami i przechwyceniem przez wroga.
Ich wynalazek polegał na szybkim zmienianiu częstotliwości sygnału radiowego w sposób zsynchronizowany między nadajnikiem a odbiornikiem. Patent na „Secret Communication System” uzyskali w 1942 roku. Choć technologia była rewolucyjna, amerykańska marynarka wojenna nie wdrożyła jej podczas wojny – uznano ją za zbyt skomplikowaną i trudną do realizacji z ówczesną elektroniką lampową.
Od odrzucenia do rewolucji cyfrowej
Przez kolejne dekady patent Lamarr i Antheila był zapomniany. Dopiero w latach 60. XX wieku wraz z rozwojem elektroniki tranzystorowej wojsko amerykańskie zaczęło wykorzystywać ideę częstotliwości w systemach komunikacyjnych, m.in. podczas kryzysu kubańskiego. Z czasem technologia ta stała się fundamentem rozwoju łączności bezprzewodowej – Bluetooth, Wi-Fi i GPS korzystają z zasad opracowanych przez Lamarr.
Dopiero pod koniec życia aktorka zaczęła otrzymywać należne jej uznanie. W 1997 roku została uhonorowana przez Electronic Frontier Foundation nagrodą Pioneer Award. Pośmiertnie, w 2014 roku, wprowadzono ją do National Inventors Hall of Fame.
Życie prywatne i śmierć
Hedy Lamarr była sześciokrotnie zamężna i miała troje dzieci. Jej życie prywatne bywało burzliwe, a relacje z Hollywood – pełne wzlotów i upadków.
Po zakończeniu kariery filmowej wycofała się z życia publicznego, mieszkając samotnie na Florydzie. Zmarła 19 stycznia 2000 roku w Casselberry w wieku 85 lat.
W testamencie poprosiła, by jej prochy rozsypać nad lasami Wiednia – miasta, w którym się urodziła. Jej syn, Anthony Loder, spełnił tę wolę w 2000 roku.
