Wino towarzyszy ludzkości od tysięcy lat. Było napojem bogów, symbolem szczęścia, lekarstwem i powodem zguby. Dziś budzi kontrowersje: jedni widzą w nim źródło zdrowia, inni ostrzegają przed nadużyciem. Jak naprawdę wygląda historia wina i jego wpływ na nasze życie?
Wino w historii – od starożytności po nowożytność
Wino to jeden z najstarszych napojów alkoholowych – pierwsze ślady jego produkcji pochodzą z terenów dzisiejszej Gruzji, Armenii i Iranu, sprzed ponad 7 tysięcy lat. W starożytnym Egipcie wino było częścią rytuałów religijnych, a Grecy i Rzymianie uczynili z niego napój codzienny i ceremonialny.
W Grecji picie wina wiązało się z sympozjonami, czyli spotkaniami filozoficznymi, podczas których rozmawiano o sztuce, polityce i życiu. Rzymianie upowszechnili winiarstwo w całej Europie, a wino stało się symbolem kultury i prestiżu społecznego.
W średniowieczu wino było nieodłącznym elementem życia klasztornego i dworskiego. Zakonnicy, zwłaszcza benedyktyni i cystersi, doskonalili techniki uprawy winorośli i produkcji wina, prowadząc szczegółowe zapiski o szczepach winnych. Wino służyło do celów sakralnych, ale było też codziennym napojem – często bezpieczniejszym niż woda.
W Polsce i Europie Zachodniej wino piło się na ucztach, w karczmach, podczas świąt i obrzędów rodzinnych. Już w XIII wieku kronikarze narzekali na pijaństwo Polaków i nadużycia trunków wśród elit i ludu.
Wino w kulturze i religii
Wino od zawsze miało wymiar symboliczny. W Biblii pojawia się ponad 200 razy, a chrześcijaństwo uczyniło je jednym z najważniejszych elementów sakramentu Eucharystii – „krwi Chrystusa”.
W starożytnym Rzymie wino utożsamiano z krwią winorośli i składano je bogom jako ofiarę. Było napojem świętym, magicznym i leczniczym. Wino pojawiało się w mitach, legendach, literaturze i sztuce – od Homera po Caravaggia i Michała Anioła.
W tradycjach ludowych wino było obecne podczas świąt, wesel, pogrzebów i codziennych posiłków. W wielu regionach Europy, także w Polsce, uważano je za lekarstwo na niemal wszystkie dolegliwości – od przeziębienia po melancholię. Wino miało przynosić „dobrą myśl”, a w radach miejskich i sejmikach niejednokrotnie obradowano „na rauszu”.
Granice umiaru – kiedy wino szkodzi?
Choć wino przez wieki było symbolem szczęścia i zdrowia, jego nadużywanie prowadziło do społecznych i zdrowotnych dramatów. Już w starożytnym Rzymie pojawiały się głosy krytyki wobec pijaństwa, a Katon Starszy ostrzegał przed skutkami picia wina przez kobiety, uznając, że prowadzi ono do upadku moralności. W
średniowieczu i nowożytności alkoholizm stawał się problemem społecznym – ucztowanie i pijaństwo były elementem życia publicznego, a nieumiarkowanie w piciu urosło do rangi cnoty wśród szlachty czasów saskich.
Wino, podobnie jak inne alkohole, przyczynia się do licznych chorób: marskości wątroby, nowotworów, nadciśnienia, udarów, zaburzeń koncentracji i problemów z pamięcią. Nadużywanie wina może prowadzić do uzależnienia, problemów rodzinnych, przemocy i marginalizacji społecznej. Współczesne badania podkreślają, że nawet niewielkie ilości alkoholu mogą zwiększać ryzyko chorób nowotworowych i sercowo-naczyniowych.
Wino w codziennym życiu – tradycja, moda, odpowiedzialność
Dziś wino jest nieodłącznym elementem kultury kulinarnej, towarzyszy spotkaniom towarzyskim, świętom i uroczystościom rodzinnych. Współczesna kultura picia wina opiera się na tradycjach degustacyjnych, celebracji smaku i aromatu, a także na odpowiedzialności za własne zdrowie. Wino stało się symbolem stylu życia, wyrafinowania i dbałości o jakość.
Rynek wina nieustannie się rozwija – powstają nowe winnice, pojawiają się innowacyjne metody produkcji i degustacji, a winiarze dbają o jakość, pochodzenie i autentyczność trunku. Wino jest obecne w sztuce, literaturze, filmie, a także w nauce i medycynie. Jednak kluczowe pozostaje jedno: umiar i świadomość własnych granic.
